Myślę, że każdy pies tak jak człowiek ma swój ulubiony przysmak. Mam wśród moich pacjentów psią dziewczynę, dla której najlepszym przysmakiem jest papryka. Suczka Ciri twierdzi, że „za paprykę odda życie”.

Papryka (capsicum annuum) to warzywo z rodziny psiankowatych, częścią jadalną jest owoc typu jagoda. Dostępna jest w wielu odmianach różniących się kształtem i barwą owoców. Wyróżnia się odmiany o skórce barwy kremowej, żółtej, pomarańczowej, czerwonej i fioletowej, a barwa zielona występuje u form niedojrzałych. Odmiany mają zróżnicowany smak, na którego wpływ ma zawartość cukrów, kwasów i ostrej w smaku kapsaicyny.

Paryka dzięki swoim niezwykłym wartościom odżywczym i smakowi znalazła zastosowanie w kuchni i medycynie naturalnej już 6000 lat temu  w Ameryce Środkowej i Południowej. Do Europy trafiła w 1493 roku kiedy to przywiózł ją uczestnik wyprawy Kolumba Diego Alvarez Chanca. Papryka zyskała popularność dzięki Węgrom, którzy zaczęli ją uprawiać i stosować w kuchni i to z węgierskich papryk w latach trzydziestych ubiegłego wieku Albertowi Szent-Gyorgyiowi udało się wyizolować krystaliczny kwas askorbinowy, czyli właśnie witaminę C. Świeża papryka zawiera cztero – pięciokrotnie więcej witaminy C niż cytryna. Warto pamiętać, że papryka nawet jeśli jest poddana procesom duszenia i pieczenia to nadal zawiera witaminę C .

Papryka oprócz dużej zawartości witaminy C zawiera przeciwutleniacze chroniące organizm przed działaniem wolnych rodników – witaminę E, likopen. Papryka zawiera również sporo witamin z grupy B, żelaza, fosforu, magnezu i co ważne dla psów i ludzi z nadwagą ma niewiele kalorii. Czerwona papryka zawiera więcej witaminy C i beta karotenu niż zielona i żółta.  Papryka słodka zawiera niewiele kapsaicyny głównie w pestkach i białych częściach, które należy usunąć przed spożyciem. Natomiast ostra papryka  stosowana często jako przyprawa i składnik potraw ale także w medycynie ludowej zawiera sporo kapsaicyny.

Uważa się, że kapsaicyna służy przetrwaniu papryki – pomaga zatrzymać rozwój grzybów i zniechęcić do zjedzenia przez wiele ssaków. Kapsaicyna zniechęca wiele ssaków jednak nie działa to na ptaki dzięki którym nasiona są rozprzestrzeniane co zapewnia naturalne przetrwanie papryki. Kapsaicyna wchodzi w skład wielu repelentów w ogrodach.

Kapsaicyna ma szerokie zastosowanie w medycynie ludowej stosuje się ją w formie maści i plastrów, mazideł ponieważ ma działanie, przeciwzapalne, rozgrzewające i przeciw bólowe . Wykorzystuje się je w zapaleniu korzonków nerwowych, bólach gośćcowych, nerwobólach. Można ją również znaleźć w bardzo niskich stężeniach w niektórych sprayach do nosa i plastrach łagodzących ból w  chorobach skóry jak półpasiec czy łuszczyca. Badania wykazały korzystny wpływ miejscowych aplikacji na skórę na różne zespoły bólowe, jak neuralgia po opryszczce, neuropatia cukrzycowa i przewlekły ból mięśniowo-szkieletowy i innych stanów z objawami bólu neuropatycznego .

„Papryczane” leki są stosowane także wewnętrznie w atonii żołądka i jelit, niedostatecznym wydzielaniu soków trawiennych, wzdęciach i zaparciu, za sprawą znajdującego się w niej błonnika, który reguluje pracę przewodu pokarmowego . Preparaty farmaceutyczne do doustnego podawania kapsaicyny są dostępne w postaci kapsułek zawierających papryczki chili. Można również spotkać preparaty zawierające kapsaicynę w formie sprayu do nosa. Stosuje się ja w leczeniu niealergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i objawów związanych z tym schorzeniem .

Nad wykorzystaniem kapsaicyny w medycynie ciągle prowadzone są nowe badania również w medycynie weterynaryjnej. Przeprowadzono na przykład ocenę skuteczności działania przeciwnowotworowego ekstraktu papryki habanero zawierającego kapsaicynę u psów. Badania przeprowadzono na grupie 50 psów u których zdiagnozowano różne guzy, oraz 20 psów tworzących grupę kontrolną. Zwierzętom podawano suplement diety na bazie wyciągu z papryki habanero, zawierającego kapsaicynę i przez okres 6 miesięcy prowadzono obserwację i wykonywano badania hematologiczne i biochemiczne przeprowadzano w celu oceny tolerancji zwierząt na ekstrakt. W miesięcznych odstępach mierzono u zwierząt z grupy testowej wielkości guza a po zakończeniu obserwacji guzy usunięto i wykonano badania histopatologiczne. W wyniku podawania wyciągu z papryki habanero rozmiar guza zmniejszył się o 5-50% u 15 psów, wielkość guza pozostała niezmieniona u 29 psów, natomiast rozmiar guza zwiększył się o 10-30% u 5 zwierząt, pomimo podawania ekstraktu. Ekstrakt był dobrze tolerowany przez zwierzęta. Przejściowe objawy niepożądane jak wymioty lub biegunki, lizanie okolicy odbytu mogące wynikać z podawania ekstraktu z papryki, obserwowano tylko u dziewięciu psów z grupy badanej i 5 z grupy kontrolnej. Wzrost aktywności aminotransferazy asparaginy obserwowano u 13 psów z grupy testowej, aktywność aminotransferazy alaninowej była podwyższona u 11 psów, podczas gdy fosfataza alkaliczna zwiększyła swoją aktywność u 18 psów. Zwiększenie całkowitego stężenia bilirubiny, mocznika i kreatyniny stwierdzono w surowicy odpowiednio 10, 9 i 9 psów. W grupie kontrolnej aktywność AST wzrosła u 7 psów, ALT u 5, ALP u 5, a całkowite stężenie bilirubiny u 6. Te wstępne badania kliniczne pokazały, że ekstrakt z papryki habanero zawierającej kapsaicynę wykazuje korzystne działanie na różne nowotwory u psów i zwierząt i jest dobrze tolerowany przez zwierzęta jest to zachęta  do dalszych badań nad alternatywnymi lekami stosowanymi w onkologii u psów.

Pies może jeść słodkie odmiany papryki. Najlepsze są w pełni dojrzałe i odmiany czerwone, które w porównaniu do zielonej lub żółtej mają większą ilość składników odżywczych karotenoidów, beta-karotenu, przeciwutleniaczy i witamin A i C błonnika.

Antyoksydanty  „walczą” z wolnymi rodnikami, które uszkadzając komórki organizmu przyspieszają procesy starzenia i zwiększają ryzyko chorób, m.in. układu krążenia czy nowotworów. Uważa się również, że pomagają złagodzić ból stawów u starszych psów, jeśli cierpią na choroby takie jak zapalenie stawów a beta-karoten  zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wzroku, spowolnić zwyrodnienie oka związane z wiekiem, wzmacnia odporność.

Papryka zawiera naprawdę wysoki poziom witaminy C, która jest ważna dla regeneracji tkanek i przyczynia się do lepszego funkcjonowania układu odpornościowego. Witamina K uczestniczy w krzepnięciu krwi a także wiązaniu wapnia w kościach. Witaminy A i E mają właściwości antyoksydacyjne, a także ważne dla zdrowia skóry i włosów. Papryka ma naprawdę mało kalorii, co  jest plusem dla psów jak i ludzi walczących z nadwagą.

Jak widać papryka będąca tak bogata w witaminy i minerały może korzystnie wpływać na zdrowie psa na wiele sposobów.

Należy pamiętać, aby każdy nowy składnik wprowadzać stopniowo. Można na początku dodać mały kawałek do posiłku i dopiero jeśli widzimy, że pies dobrze toleruje paprykę zaczynamy zwiększać ilość.  Należy pamiętać o tym aby nie podawać psom dań z papryką w których oprócz niej mogą być szkodliwe np. cebula czy czosnek. Paprykę można podawać surową oczywiście pozbawioną pestek i białych części, najlepiej pokrojoną w małe kawałki, można także parowaną.

Jeśli widzimy, że pies nie lubi papryki albo ma jakieś problemy z jej trawieniem jak wzdęcia, wymioty czy biegunki to nie zmuszaj go do jedzenia tego warzywa.

Mimo, że papryka jest bezpieczna i zdrowa to podanie psu  dużej ilości papryki nie zwiększy korzyści zdrowotnych papryki a może powodować zburzenia pracy przewodu pokarmowego.

Pamiętajcie, że wszelkie przysmaki nie powinny przekraczać 5-10% dziennej dawki pokarmowej.

UWAGA !!!

Nie należy podawać pikantnych papryk ponieważ twój pies może odczuwać pieczenie jeszcze bardziej niż ty wręcz ból. Ostre potrawy mogą powodować poważne zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Objawy po spożyciu  kapsaicyny u twojego psa jakie mogą wystąpić to kaszel, kichanie, ślinienie,  spożywanie ogromnych ilości wody, dyszenie. Mogą wystąpić wymioty, biegunka, rozstrój żołądka, odwodnienie.  Zawsze jeśli zauważysz, że twój pies zjadł ostrą papryczkę lub inne pikantne jedzenie, powinieneś zgłosić się do lekarza weterynarii. Aby szybko zapewnić chwilową ulgę, możesz dać swojemu psu trochę mleka do wypicia.

Papryka jest nie tylko bezpieczna dla psów, ale też zdrowa. Ponieważ różne rodzaje papryk mają różną zawartość kapsaicyny  musisz mieć pewność, które papryki są bezpieczne dla twojego psa, a które nie. Ogólna zasada brzmi – papryka słodka we wszystkich kolorach, jest bezpieczna, natomiast należy unikać ostrych papryczek lub papryczek chili. Jeśli zastosujesz się do tej zasady, wszystko będzie dobrze, a twój pies będzie mógł od czasu do czasu cieszyć się papryką, zakładając, że ją lubi.

Decydując się karmić zwierzę własnoręcznie przygotowanym pokarmem przeczytaj artykuł „Czy domowe jedzenie dla naszego pupila to dobry pomysł?.”  Sprawdź czy podawane składniki, nie zaszkodzą twojemu pupilowi. „Produkty szkodliwe”. Karmiąc zwierzę zbilansowanym pokarmem dodatki typu psie smakołyki nie powinny przekraczać 10 % dziennej dawki posiłku.

Jeśli nie masz wystarczającej wiedzy z zakresu żywienia skontaktuj się ze specjalistą, który ustali dietę dostosowaną do potrzeb twojego zwierzęcia, źle zbilansowany posiłek może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Katarzyna Gryglewska

lekarz weterynarii, behawiorysta, inż. zootechnikia

Clinical assessment of the anti-cancer activity of the capsaicin-containing habanero pepper extract in dogs: a preliminary study ŁUKASZ ADASZEK, DAGMARA GADOMSKA, MARTA STANIEC, DOROTA KRASUCKA, MARCIN GOŁYŃSKI, PAWEŁ ŁYP, JERZY ZIĘTEK, DOROTA RÓŻAŃSKA, MACIEJ ORZELSKI, ANNA ŚMIECH, STANISŁAW WINIARCZYK Med. Weter. 2017, 73 (7), 404-411

„Effects of Epidural Capsaicin on Nociceptive Threshold and Neurological Functions in Rabbits”  Ying Wei Dong, MD Fan  Zhang i in.

„Target engagement and histopathology of neuraxial resiniferatoxin in dog „ Tyler M Hockmana , Alvaro F Cisternasa , Bryan Jonesc , Mark T Buttd , Kent G Osbornb , Joanne J Steinauera , Shelle A Malkmusa & Tony L Yaksha  Veterinary Anaesthesia and Analgesia 2018, 45, 212e226

Capsaicin: Current Understanding of Its Mechanisms and Therapy of Pain and Other Pre-Clinical and Clinical Uses  Victor Fattori † , Miriam S. N. Hohmann † , Ana C. Rossaneis, Felipe A. Pinho-Ribeiro and Waldiceu A. Verri Jr.