Psy zachwycają nas w każdym wieku. Szczególna więź z naszymi psimi towarzyszami  łączy nas od szczeniaka odkrywającego radość z gonienia liści po czas kiedy nasz psi staruszek przytula się do nas na kanapie. Zapewne nie raz zastanawialiście się ile lat miałby mój pies gdyby był człowiekiem?  Psy starzeją się szybciej niż ludzie, dlatego mamy wyjątkowy przywilej prowadzenia ich przez bardzo różne etapy życia. Naszym obowiązkiem jest zapewnienie im odpowiedniej opieki na każdym etapie życia dlatego warto wiedzieć kiedy nasz pies osiąga wiek dorosły a kiedy zaczyna być psim seniorem.

Psy mają różne potrzeby w zależności od etapu swojego życia a także czynników takich jak wielkość, rasa, stan fizjologiczny a nawet pora roku.  W zależności od etapu życia pies wymaga odpowiedniej opieki weterynaryjnej, odpowiedniej diety , aktywności fizycznej i psychicznej.  W życiu psa możemy wyróżnić poszczególne etapy : okres szczenięcy, młodzieńczy, dorosłości po osiągnięciu dojrzałości fizycznej i psychicznej, okres kiedy nasz pies staje się psim seniorem i geriatria.  Etapy życia oczywiście nie zaczynają się i nie kończą nagle – pies nie staje się automatycznie „seniorem” w swoje ósme urodziny.

Okres szczenięcy kończy się najczęściej między szóstym a osiemnastym miesiącem życia, po nim następuje okres dojrzewania i w wieku 12 miesięcy do 3 lat pies osiąga dorosłość.  Początek starości zaczyna się między 6 a 10 rokiem życia.  Podziały na etapy życia są umowne, jednak stanowią one podstawę do stworzenia zindywidualizowanego planu profilaktyki  zdrowotnej właściwej dla każdego psa w odpowiednim okresie jego życia.

Szczeniak trafia do nowego domu najczęściej w wieku między 7 a 9 tygodniem życia.  Uczy się już od urodzenia, a najbardziej otwarty na naukę jest w wieku od 8 do 16 tygodni i jest to bardzo ważny moment na rozpoczęcie socjalizacji aby uniknąć lęków. W okresie szczenięcym niezwykle ważne jest aby jak najwcześniej pies miał pozytywne doświadczenia podczas kontaktów z innymi zwierzętami czy ludźmi a podczas nowych doświadczeń i sytuacji otrzymywał pozytywne wzmocnienie w postaci np. przysmaków, zabawek czy wsparcia opiekuna np. podczas jazdy samochodem czy wizyty u lekarza weterynarii wówczas zbudujemy pozytywne skojarzenia, które będą nam procentowały w przyszłości.  W żadnym wypadku nie należy stosować kar fizycznych i używać kolczatek, obroży elektrycznych, dławiących itp. ponieważ mogą mieć negatywny wpływ na całe życie psa, przyczynić się do stanu niepokoju, strachu, reaktywności czy agresji.

Małe i średnie psy osiągają masę dorosłego psa między 9-10 miesiącem życia a pełen rozwój szkieletu między 9-12 miesiącem .  Rasy duże i gigantyczne rosną aż do 18 miesiąca życia osiągając pełen rozwój szkieletu od 18 do 24 miesiąca życia. Okres od 3-6 miesiąca życia to okres najintensywniejszego wzrostu. Bardzo ważne jest aby pies otrzymywał odpowiednią, zbilansowaną dietę dostosowaną do wieku, wielkości i aktywności psa. Szczególnie istotne czynniki żywieniowe, na które należy zwrócić uwagę w okresie wzrostu to poziom białka, energii, mikro i makroelementów (zwłaszcza poziom wapnia i fosforu), kwasów dokozaheksaenowego  (DHA) i eikozapentaenowego (EPA), kwasów tłuszczowych omega-3 , przeciwutleniaczy. EPA i DHA między innymi wspomagają rozwój układu nerwowego u rosnących szczeniąt. Podczas pierwszych 4 miesięcy życia zapotrzebowanie na energię jest dwa razy wyższe niż w przypadku dorosłego psa o tej samej masie. Po pierwszych 4 miesiącach życia stopniowo zmniejsza się dzienne zapotrzebowanie na energię. Najlepiej obliczyć zapotrzebowanie na kalorie i monitorować stan zdrowia i dokonywać oceny kondycji ciała psa podczas wzrostu aby zapobiec otyłości w wieku młodzieńczej w której dochodzi nie tylko do zwiększenia objętości tkanki tłuszczowej ale także wzrostu ilości komórek tłuszczowych – adipocytów. Kiedy utworzy się taka komórka tłuszczowa będzie ona aktywnie próbować przechowywać dodatkowy tłuszcz poprzez produkcję hormonów, które pobudzają apetyt. Oceny kondycji ciała psa powinno się dokonywać co 3-4 tygodnie i w zależności od wyniku dostosowywać dietę i aktywność psa.  O nadwadze u psa mówimy  kiedy ich masa ciała jest większa o 15% od optymalnej masy ciała, a o otyłości, kiedy ich masa ciała jest większa o ponad 30% od optymalnej masy ciała.

Przeczytaj również artykuł „Problem otyłości u psów i kotów” 

Okres dojrzewania to okres czasem trudny zarówno dla psów jak i opiekunów. To okres intensywnego wzrostu, pojawienie się stałych zębów i zmian hormonalnych Dochodzi również do zmieny szaty ze szczenięcej na dorosłą. Pies w tym okresie potrzebuje odpowiedniej diety, zabawek, które zaspokoją potrzeby gryzienia a jego aktywność musi być monitorowana, należy unikać ekstremalnej aktywności ponieważ chrząstki nasadowe kości długich zwane płytkami wzrostu są w tym wieku delikatne i podatne na urazy. Bardzo ważne jest aby pies miał kotakt z innymi psami – nikt go tak nie nauczy odpowiednich psich manier jak psie ciotki, wujkowie, czy kuzyni … . Kontakty socjalne powinny być oczywiście w odpowiedniej ilości i pies powinien się podczas nich czuć się bezpiecznie o czym wielu opiekunów psów zapomina. Jeśli pies w tym okresie wykazuje zachowania destrukcyjne to prawdopodobnie nudzi się albo niepokoi warto poprosić o pomoc specjalistę dyplomowanego behawiorystę aby ustalił przyczynę i pomógł rozwiązać problem. Dzięki odpowiednim treningom, aktywności i umiejętnej komunikacji z psem łatwo poradzimy sobie z gryzieniem w okresie szczenięcym i dorastania.

Przeczytaj również artykuł „Rola zabawek, kong i gryzaków w życiu psa”

Kiedy pies osiąganie w pełni rozwój fizyczny i psychiczny należy zmienić jego dietę na odpowiednią da psów dorosłych. Ważne jest aby nie zmieniać diety zbyt wcześnie ponieważ może to skutkować problemami zdrowotnymi zwłaszcza u dużych ras psów.

Powinno się co pół roku zgłaszać do lekarza weterynarii na jak ja to mówię ‘przegląd” oceni on kondycję ciała psa, zaleci odpowiednie badania pozwalające na wczesne wykrycie chorób (mamy np. marker SDMA który pozwala na wykrycie problemu z nerkami już przy 40% ich niewydolności, kiedy zmiany poziomu mocznika i kreatyniny wzrastają przy ok. 70% uszkodzonych nerkach ), zapyta o aktywność fizyczną (u psich seniorów staramy się szybko wykryć problemy ze stawami i zapobiegać ich rozwojowi czy też ograniczyć ból), ale także psychiczną ( u starszych psów mogą  zachodzić zmiany podobne do Alzheimera u ludzi). Niektóre rasy i rozmiary psów mają większe predyspozycje do występowania problemów stomatologicznych np. małe psy, czy rasy brachycefaliczne  np. mopsy. Co najmniej dwie trzecie ras psów ma co najmniej jedną rozpoznaną chorobę genetyczną.

W zależności od etapu życia pies potrzebuje odpowiedniego żywienia i aktywności fizycznej. Niestety wiele psów cierpi na nadwagę lub otyłość a to prowadzi do wielu problemów zdrowotnych. Należy pamiętać, że u psów po kastracji/sterylizacji zapotrzebowanie na energię spada o około 25 % w ciągu kilku tygodni po zabiegu. Jeśli kalorie nie zostaną obniżone po sterylizacji istnieje duże ryzyko otyłości. Każdy pies potrzebuje również odpowiedniej stymulacji umysłowej .

Niezwykle ważne jest aby obserwować swojego psa, czasem objawy choroby mogą być bardzo subtelne jak np. mniejsza chęć do zabawy, większa ilość wypijanej wody, oddawania moczu, zianie, wylizywanie np. łap. To my opiekunowie jesteśmy tymi, którzy przyprowadzają psa do lekarza i my opowiadamy to co widzimy. Lekarz wykonuje szereg badań pozwalających na postawienie właściwej diagnozy i zaleca leki ale to my możemy poświęcić psu więcej czasu na treningi umiejętności, pamięci, my możemy np. psu, który ma problemy ze wstawaniem i chodzeniem rozłożyć matę antypoślizgową czy też miskę z jedzeniem i wodą postawić bliżej legowiska aby nie musiał daleko chodzić jeśli to stanowi dla niego problem. Niektórym psom z bólem kręgosłupa może być  łatwiej spożywać pokarm czy pić z naczyń umieszczonych na podwyższeniu wówczas nie muszą się nachylać.

Często mówimy „Starość to nie choroba” jednak starzenie się może wiązać się z różnego rodzaju chorobami jak problemy ortopedyczne, zaburzenia hormonalne, problemy z oczami, choroby nowotworowe.

Podeszły wiek psy osiągają w różnym czasie warto wiedzieć kiedy to następuje aby zapewnić psu odpowiednią dietę, ćwiczenia i badania pozwalające na wczesne wykrycie problemów zdrowotnych.  Każde zwierzę jest inne i to, że pies kończy 7, 10, czy 15 lat, niekoniecznie oznacza, że ​​jest biologicznie „stare”. Proces starzenia zależy od wielu czynników, w tym rasy, genetyki i problemów zdrowotnych. W tym okresie wymagana jest większa ilość badań.

 Nie należy zapominać o odpowiedniej diecie dla psiego seniora. Odżywianie jest potężnym narzędziem w utrzymaniu zdrowia i zapobieganiu chorobom. Zwierzęta starsze są predysponowane do takich chorób  jak zapalenie stawów, cukrzyca, rak, problemy z zębami, choroby serca lub choroby nerek i dostosowanie diety może pomóc w złagodzeniu objawów chorób, a nawet opóźnić ich postępowanie.  Starzenie się najczęściej wiąże się z mniejszym zapotrzebowaniem na energię i tendencją do zwiększania tkanki tłuszczowej i utraty masy mięśniowej. Dieta starszych psów często wymaga odpowiednich suplementów. Niektóre suplementy mogą być pomocne przy niektórych chorobach, regularne badania pomagają określić jakie suplementy dla naszego psa będą korzystne, a które mogą być szkodliwe. Wszystkie suplementy mają potencjalne skutki uboczne i możliwe interakcje z lekami, dlatego należy ich używać ostrożnie i tylko po wcześniejszej konsultacji z lekarzem weterynarii. Starsze psy wymagają również odpowiedniej ilości aktywności fizycznej ale i treningów umiejętności, pamięci. U starszych psów może dochodzić do zmian w zachowaniu w wyniku chorób   takich jak zmiany zwyrodnieniowe mózgu, których efekty są często określane mianem zespołu zaburzeń poznawczych – Cognitive Dysfunction Syndrom. W mózgach starych psów, u których rozpoznano CDS, zachodzą  podobne zmiany jak w przypadku choroby Alzheimera u ludzi. Odpowiednie treningi pamięci, dieta, suplementacja  może opóźnić starzenie się mózgu naszego psa a w przypadku wystąpienia objawów choroby dodatkowo włączenie odpowiedniej terapii może znacznie poprawić funkcjonowanie psa.

Warto wiedzieć w jakim etapie życia jest nasz pies i jak odpowiednio o niego zadbać aby długo cieszył się jak najlepszym zdrowiem.

Jeśli ten artykuł uważasz za przydatny podziel się nim z innymi i udostępnij. A może masz osobiste doświadczenia związane z tym tematem to podziel się nimi w komentarzach