Pszczoły produkują miód w ten sam sposób od 150 mln lat. Miód pszczeli  jest wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatowego lub spadzi. Pszczoły zbierają soki nektaru bądź spadzi, przerabiają w ulu i wzbogacają w enzymy.

Odżywcze, bakteriobójcze i uodparniające właściwości miodu  wykorzystywano już w starożytności – był uważany za lekarstwo dla ciała i duszy , a spożywającym nektar Bogom Olimpu miał zapewnić nieśmiertelność. Miód składający się  w 80% z cukru, 18%  z wody i w 2% ze  składników mineralnych, witamin, protein i pyłku to jedyny produkt, który nie psuje się i aż trudno w to uwierzyć, ale  znajdowany w grobowcach faraonów, nadawał się do spożycia.

Obecne w miodzie cukry to głównie cukry proste – fruktoza i glukoza.  Miód zawiera również minerały jak potas, fosfor, sód, wapń, magnez, w mniejszej ilości cynk, żelazo, jod, miedź i mangan, witaminy (witaminę C oraz witaminy z grupy B ) a także oraz enzymy pochodzące z gruczołów ślinowych owadów. Miód ma wysoką osmolarność, jest kwaśny, a także tworzy nadtlenek wodoru, który niszczy bakterie. Ponad to miód zawiera lizozym, inhibinę i apidycynę, które, działają m.in. na: ziarniaki gram-dodatnie, jak gronkowce i paciorkowce, pałeczki gram-ujemne, laseczki wąglika, prątki gruźlic,  także  chorobotwórcze grzyby z rodzaju Candida.

Zawarte w miodzie acetylocholina oraz potas wzmacniają wydolność mięśnia sercowego. Unikatowy skład miodu pomaga w przeziębieniach, kaszlu, wzmacnia odporność, działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Używanie miodu jako środka leczniczego datuje się na czasy starożytne. Miód do leczenia ran zalecali m.in. Arystoteles (około 350 r. p.n.e.) który wspomniał o miodzie jako „dobrym jako maść na bolesne oczy i rany a także Dioskorydes (około 50 r. n.e.). Starożytni lekarze zaobserwowali , że niektóre rodzaje miodu  jak miód pochodzący z Attyki były szczególnie skuteczne. Oficjalny świat medyczny do niedawna nie uznawał miodu jako środka leczniczego. W 1976 roku w artykule prestiżowego czasopisma „ Archives of Internal Medicine „ możemy przeczytać, że miód jest opisywany jako „substancja bezużyteczną, choć nieszkodliwa”. Aktualnie miód wraca do łask i odżywa zainteresowanie miodem jako skutecznym i tanim środkiem leczniczym. W wydanych w 2006 roku rekomendacjach European Wound Management Association dotyczących zwalczania infekcji w ranach, miód został uznany za jeden z podstawowych środków antyseptycznych (obok opatrunków z chlorheksydyną, opatrunków ze związkami srebra lub jodu oraz terapii larwami much). Miód w porównaniu z innymi środkami odkażającymi jest skuteczny wobec wszystkich grup patogennych drobnoustrojów (bakterie Gram-dodatnie i ujemne, bakterie beztlenowe i grzyby), a co najważniejsze  w odróżnieniu np. od opatrunków z chlorheksydyną i aktywnym srebrem, nie obserwowano oporności bakterii na ten antyseptyk.

Odczyny uczuleniowe związane z aplikacją miodu są rzadkie i związane są głównie z alergią na pyłki roślin dlatego miód medyczny jest pozbawiony pyłków aby nie wywoływał reakcji alergicznych.  Miód ma niskie pH, a bakterie nie mogą działać w środowisku kwaśnym. Tworzy również nadtlenek wodoru, który zakłóca strukturę chemiczną bakterii. Oprócz zwalczania bakterii, miód zastosowany na ranę zapewnia również barierę, która zapobiega kontaktowi bakterii z raną. Wysoka osmolarność miodu może również zmniejszać obrzęk rany lub obrzęk otaczających tkanek.

Liczne badania potwierdziły skuteczność miodu w leczeniu ran ale są także badania potwierdzające  skuteczność miodu klasy medycznej w leczeniu zapalenia ucha zewnętrznego u psów.

Miód klasy medycznej był skuteczny zarówno w warunkach klinicznych, jak i laboratoryjnych, co świadczy o jego potencjale stania się alternatywnym lekiem dla psów przy zapaleniu uszu.

Przeczytaj również artykuł  „Użądlenie, ukąszenie psa przez owady – pierwsza pomoc” 

Prawdziwy płynny miód (potoka) z czasem ulega krystalizacji. Jest to naturalny proces, którego szybkość zależy od ilości fruktozy i glukozy. Szybciej krystalizuje miód z dużą zawartością glukozy niż miód z przewagą fruktozy jak akacjowy. Skrystalizowany miód (krupiec), można poprzez podgrzewanie w kąpieli wodnej w temperaturze do 40°C ponownie doprowadzić do płynnej postaci bez utraty jego cennych właściwości jednak przegrzany traci swoje właściwości odżywcze i lecznicze dlatego warto kupować miód ze sprawdzonego źródła. Aby miód zachował swoje dobroczynne właściwości należy go przechowywać w temperaturze pokojowej i zacienionym miejscu.

 Warto również kupować miód z wiarygodnego źródła ponieważ może być zanieczyszczony mikrobiologicznie. Zagrożeniem dla zdrowia są laseczki Clostridium botulinum, zdolne do produkcji botuliny, czyli toksyny jadu kiełbasianego, będącej najsilniejszą znaną neurotoksyną . Clostridium botulinum może być szczególnie niebezpieczne dla szczeniąt, które mają jeszcze słabo rozwinięty układ odpornościowy czy osobników z obniżoną odpornością.

Najlepiej kupować miód pochodzący z najbliższej okolicy, własnego kraju z uwagi na zawartość pyłków. Miody pochodzące z odległych miejsc mogą powodować alergię. Uważa się, że spożywanie miodu przez alergików pochodzącego z miejsca ich przebywania może działaś odczulająco.

Miód to świetny dodatek do diety psów jednak z uwagi na ryzyko zanieczyszczenia laseczką Clostridium botulinum nie zaleca się podawać miodu bardzo młodym szczeniętom oraz zwierzętom z osłabionym układem odpornościowym. Miód jest też bardzo kaloryczny dlatego można go podawać tylko w małych ilościach. Jednak dla aktywnych psów uprawiających sporty naturalne cukry pochodzące z miody są dobrym źródłem energii. Miód jest z całą pewnością zdrowszy niż cukier jednak podany w nadmiarze może powodować u psów problem ze strony przewodu pokarmowego jak wymioty czy biegunką. Bezpieczna ilość miodu jaką możesz podać psu to  to 1 łyżeczka .

Dziełem pszczół są także inne substancje o właściwościach terapeutycznych. Pyłek pszczeli – lekkostrawne białko bogate w aminokwasy, witaminy i mikroelementy, które uodparnia i wzmacnia organizm, normalizuje pracę jelit, reguluje przemianę materii. Propolis – zawiera aż 18 naturalnych antybiotyków  ma silne działanie antybakteryjne i regenerujące. Szczególnie polecanym pszczelim produktem jest pierzga, zawierająca rutynę, która wzmacnia naczynia krwionośne, oraz cenne aminokwasy potrzebne do regeneracji komórek.

Co prawda miód nie zastąpi leków i operacji, ale regularnie spożywany może przyczynić się do wzmocnienia organizmu naszego i naszego psa.

Decydując się karmić zwierzę własnoręcznie przygotowanym pokarmem przeczytaj artykuł „Czy domowe jedzenie dla naszego pupila to dobry pomysł?.”  Sprawdź czy podawane składniki, nie zaszkodzą twojemu pupilowi. „Produkty szkodliwe”. Karmiąc zwierzę zbilansowanym pokarmem dodatki typu psie smakołyki nie powinny przekraczać 10 % dziennej dawki posiłku.

Jeśli nie masz wystarczającej wiedzy z zakresu żywienia skontaktuj się ze specjalistą, który ustali dietę dostosowaną do potrzeb twojego zwierzęcia, źle zbilansowany posiłek może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Katarzyna Gryglewska

lekarz weterynarii, behawiorysta, inż. zootechnikia

Literatura:

„Efficacy of medical grade honey in the management of canine otitis externa – a pilot study.”  E. Maruhasi , Braz BS i in. Vet Dermatol. 2016 Apr;27(2):93-8e27. doi: 10.1111/vde.12291. Epub 2016 Mar 1

„Zastosowanie miodu w leczeniu ran” The use of honey in the wound management Marian Simka

https://www.vetinfo.com/can-you-use-honey-to-treat-allergies-in-dogs.html

Apiterapia. Zdrowie i leczenie które zawdzięczamy pszczołom. Cracow, 2016, ARID Lacjum

„Honey heals: the sweet side of wound care” Autor: Melissa Giese Collage of veterinary medicine