Obroża czy szelki dla psa? Co wybrać?

Każdy opiekun staje przed dylematem co wybrać? Obroża czy szelki dla psa? Co lepsze?

Każdego dnia podczas spacerów oraz pracy w gabinecie widzę wiele psów w różnego rodzaju obrożach, szelkach. Jako lekarz weterynarii, behawiorysta i opiekun psa zwracam szczególnie uwagę na to czy są to odpowiednie szelki, obroże – w których pies czuje się komfortowo i nie wywierają negatywnego wpływu na zdrowie fizyczne i psychiczne psa. Niestety wielu opiekunów nie wie czym kierować się  przy wyborze odpowiedniego sprzętu do wyprowadzania na spacery swojego pupila. Na zdjęciu poniżej szczeniak, którego szelki nie są odpowiednie, zwłaszcza dla młodego, rosnącego psa.

Cieszy mnie to, iż wielu opiekunów podczas wizyty w gabinecie pyta  co wybrać  – szelki czy obrożę. Kiedy widzę psa np. w kolczatce tłumaczę opiekunom dlaczego to co nosi ich piesek nie jest najlepszym wyborem i bardzo się cieszę widząc, że opiekunowie nie czują się urażeni tylko dokonują zmian i przy następnej wizycie odwiedzają mnie szczęśliwe psiaki już w odpowiednich szelkach czy obrożach.

Zdarza się również, że słyszę od opiekunów szczeniąt, iż teraz to kupili takie tanie szelki czy obrożę bo pies rośnie i musieliby co chwilę wymieniać na większe a to łączy się z wydatkami więc  jak urośnie to kupią już odpowiednie. Niestety to jest złe podejście ponieważ odpowiednio dobrany sprzęt do spacerów z psem wpływa na jego rozwój , na rozwój jego układu kostnego, mięśni, odpowiednią sylwetkę ciała a to w przyszłości będzie rzutowało na zdrowie psa. Równie ważne jest aby psy dorosłe czy psi staruszkowie mieli odpowiednio dobrane szelki ponieważ codzienne, nawet niewielkie uszkodzenia stawów, kręgosłupa poprzez źle dobrany sprzęt będą prędzej czy później dawać o sobie znać w postaci schorzeń aparatu ruchu a co za tym idzie złego samopoczucia psa co będzie się przekładać na problemy behawioralne od depresji po agresję. Podczas konsultacji behawioralnych spotykam psy, które na przykład z powodu bólu kręgosłupa zaszywają się w swoim legowisku, nie chcą wychodzić na spacery a kiedy opiekun chce psa wyciągnąć wykazują zachowania agresywne.

Na zdjęciu poniżej widzicie staruszka z wytartą sierścią, od noszenia łańcuszka zaciskowego. Mało, że tego typu obroże sprzyjają powstawaniu schorzeń kręgosłupa, mogą poprzez otarcia kaleczyć skórę, wyrywać sierść to jeszcze metalowa obroża może w okresie zimy powodować odmrożenia a latem nagrzewać się i parzyć.

Aktualnie rynek jest zasypany różnego rodzaju szelkami, obróżkami, niektóre kuszą nas swoim pięknym wyglądem ale nie on jest najważniejszy dla psa. Dobre szelki czy obroża to takie, które nie powodują u psa dyskomfortu czyli nie obcierają, nie uwierają i co najważniejsze nie ograniczają ruchu. Myślę, że nie muszę nawet wspominać, że sprzęt nie powinien sprawiać zwierzęciu bólu więc sprzęty typu kolczatka, łańcuszki duszące, smycze behawioralne zaciskające się jak szubienica na szyi psa czy obroże elektryczne odpadają na wstępie i mam nadzieję, że kiedyś będzie zakaz stosowania tego typu sprzętów ponieważ ciągle znajdują swoich zwolenników a zwierzęta cierpią.

Co wybrać obrożę czy szelki? Za i przeciw.

Oczywiście każdy z tych sprzętów znajdzie swoich zwolenników i przeciwników. Ja ponieważ jestem opiekunką psów od wielu lat miałam możliwość zastosowania i sprawdzenia różnego rodzaju zarówno obroży jak i szelek, stan mojej wiedzy na ich temat się zmieniał i ciągle się zmienia dlatego nawet na zdjęciach mojej Cherie, która kończy w czerwcu 11 lat czy Rossi zobaczycie, że miały jako szczeniaki np. obrożę, później szelki typu norweskiego a teraz myślę, że mają najbardziej odpowiednie komfortowe, nieograniczające ruchu szelki.

Spacer z psem to nieodłączny element naszego wspólnego życia z czworonogami i powinien sprawiać przyjemność zarówno opiekunowi jak i psu, aby tak było musimy naszego pupila nauczyć takich podstawowej umiejętności jak chodzenie na luźnej smyczy, my natomiast jeśli chcemy być dobrymi opiekunami musimy posiadać wiedzę z zakresu mowy ciała psa abyśmy np. podczas spaceru nie wprowadzali psiaka w trudną czy niebezpieczną dla niego sytuację a przypięcie do smyczy uniemożliwi mu odejście na bezpieczną odległość.

Bez względu na to czy wybierzemy najlepszą obrożę, czy najlepsze szelki to jeśli pies porusza się ciągnąc z całych sił to ani pies, ani my nie będziemy czuć się komfortowo, ponadto zostanie nadszarpnięte zdrowie zarówno psa, jak i nasze – codzienne szarpanie się z psem nie służy również naszemu zdrowiu. Nie będę tutaj omawiać treningu nauki chodzenia psa na luźnej smyczy ale pamiętajcie :

   Najważniejsze jest zbudowanie dobrych relacji z psem, pies musi chcieć z nami przebywać, zwracać uwagę na nas podczas spaceru, musimy być dla psa członkiem rodziny, któremu ufa, musimy zapewnić mu bezpieczeństwo.

Stosowanie kar w postaci szarpania psa, zakładania kolczatek, obroży elektrycznych, smyczy behawioralnych, stosowanie  metod awersyjnych w wychowywaniu i pracy z psem nie będzie sprzyjało budowaniu dobrych relacji z psem, pies straci zaufanie do opiekuna a nawet innych ludzi, mało tego typu metody mogą prowadzić do lęku, agresji czy wyuczonej bezradności u psa  (taki pies pozornie wydaje się grzeczny i ułożony, nie ciągnie na smyczy ale tak naprawdę boi się, że cokolwiek zrobi spotka go kara np. szarpnięcie kolczatką więc woli nic nie robić).

Obroże – o czym warto pamiętać.

Z cała pewnością obroże łatwo i szybko się zakłada a jeśli pies ładnie chodzi na luźnej smyczy, nie ciągnie to odpowiednio dobrana obroża nie wyrządzi mu żadnej krzywdy. Najlepiej wybrać obrożę jak najszerszą a materiał, z którego jest wykonana musi być odpowiednio miękki i nie może ocierać szyi co może się zdarzać zwłaszcza u psów z krótką sierścią. Bardzo ważne jest aby obroża była odpowiednio dopasowana, nie może być za ciasna (powinniśmy zmieścić pod nią dwa palce), z za luźnej obroży pies  może wyjąć głowę a to może stwarzać niebezpieczne sytuacje np. wystraszony pies, który nam wyjmie głowę z obroży uciekając może wpaść pod samochód.  Jeśli jednak pies ciągnie na smyczy a może to się zawsze zdarzyć nawet grzecznemu psu np. kiedy się czegoś wystraszy i chce szybko uciec z nie przyjemnej sytuacji wówczas obroża może wyrządzić wiele szkód.

Obroża – minusy.

Przyjrzyjmy się budowie anatomicznej głowy i szyi psa.

Widzimy liczne naczynia krwionośne tętnicze i żylne, limfatyczne doprowadzające krew  między innymi do centralnego układu nerwowego, gałek ocznych, uszu, tarczycy i przytarczyc. Musimy pamiętać o tym, że mamy tutaj tarczycę, tchawicę i oczywiście kręgi szyjne. Jak wrażliwą strukturą na nacisk jest tchawica możecie sprawdzić sami – uciśnijcie ją własnymi palcami tak jakby wam w tym miejscu uciskała obroża, którą zakładacie psu. Jestem pewna, że natychmiast odczuwacie dyskomfort, zaczynacie krztusić się i kaszleć. Zdarzają się przypadki, że pies w wyniku nagłego bardzo silnego szarpnięcia na obroży, nie mówiąc o obroży duszącej czy smyczy behawioralnej może doznać poważnego uszkodzenia tchawicy, która skończy się zabiegiem operacyjnym.

Zastaniwaliście się nad tym jak zachowuje się kręgosłup psa kiedy ciągnie na smyczy lub kiedy nagle pociągnie ponieważ np. się czegoś wystraszył ?

Kiedy pies ma założoną obrożę i ciągnie na smyczy, jego kręgi szyjne są narażone w mniejszym lub większym stopniu na urazy. Kręgosłup ulega nienaturalnemu wygięciu co prędzej czy później skutkuje zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Ponadto im cieńsza obroża, łańcuszek, smycz behawioralna tym silniejszy i bardziej niebezpieczny jest ucisk na kręgi stąd, jeśli już pies ma nosić obrożę powinna ona być jak najszersza.

Pamiętajmy również, że skóra psa jest delikatniejsza i bardziej wrażliwa niż nasza, wynika to różnic w budowie anatomicznej. Jest to istotne ponieważ musimy szczególnie zwracać uwagę aby sprzęt, który zakładamy nie wywoływał otarć, nie uwierał, nie powodował dyskomfortu i bólu.

Obroże muszą być wykonane z miękkich taśm, wyściełane miękką tkaniną, a pod założoną obrożę musi nam się udać wsunąć dwa palce wówczas wiemy, że nie jest za ciasno założona. Czasem słyszę od opiekunów, którzy zakładają psom kolczatki, że pies nie wygląda na smutnego, albo od osób stosujących obroże elektroniczne, że on wypróbował na sobie i to nie boli. Ból będzie zawsze odczuciem subiektywnym to co nie boli nas nie oznacza, że nie boli kogoś innego, czy naszego psa zwłaszcza, że jego skóra ma inny poziom wrażliwości.

Wiele psów nie będzie okazywać bólu, słabości póki nie jest ona bardzo dotkliwy, dlatego wiele zwierząt, zwłaszcza kotów trafia do lecznic kiedy już naprawdę bardzo cierpią bo są w zaawansowanym stadium choroby a wcześniej nie okazywały bólu. Aktualnie coraz więcej mówi się o sposobach rozpoznawania bólu u zwierząt ponieważ nie jest to wcale tak łatwe jak wielu ludziom się wydaje, czasem to bardzo subtelne zmiany np. w długości czasu snu, zabawy.  Do mnie osobiście argumenty, że mnie coś nie boli więc, psa też nie całkowicie nie przemawiają.

Nawet niewielkie wywoływanie bólu ale stosowane regularnie będzie formą znęcania się psychicznego zarówno nad człowiekiem jak i nad zwierzęciem. Pomyślcie sobie, że za każdym razem kiedy na spacerze wyprzedzicie rówieśników dostajecie pstryczka w ucho, mały niewinny pstryk, nie jest wybitnie bolesny ale dostajecie go za każdym razem. Zobaczyliście dawno nie widzianego kumpla i chcecie się przywitać, przyspieszacie, wyprzedzacie znajomych i w tym momencie pstryk i tak dzień, za dniem.. Jak myślicie czy będzie to wpływać na wasze samopoczucie?  Czy spacery będą wam sprawiać przyjemność ?

Nikt też nie dał nam prawa do zadawania bólu zwierzętom więc dlaczego ludzie im go zadają, skoro są inne metody wychowawcze ?

Kasia Gryglewska

Szwedzki psycholog i psi behawiorysta  Anders Hallgren, którego praca z psami rozpoczęła się już w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku  poświęcił wiele czasu na szukaniu przyczyn różnych problemów behawioralnych u psów oraz okoliczności, które sprzyjają ich powstawaniu. Autor Licznych  badań naukowych dotyczących psów, który stworzył “narzędzia psychologiczne” do pracy z psami używane przez behawiorystów zwierzęcych w całej Skandynawii, jest popularnym wykładowcą, autorem 27 książek o psach i licznych artykułów, założył również stowarzyszenie zrzeszające osoby szkolące psy dla niepełnosprawnych.

Szkolenie psów zapoczątkowali niemieccy wojskowi pod koniec  XVIII wieku, dziś coraz większą uwagę przywiązujemy do tego, jak uczyć psy pracujące, by dobrze i chętnie wypełniały swoją pracę. Anders Hallgren szkoląc przez wiele lat psy pracujące na gruzowiskach wysnuł wiele bardzo ważnych wniosków na temat tego co ułatwia pracę psom. Awersyjne metody szkolenia psów przyczyniają się do wyuczonej bezradności, która blokuje możliwości psa. Hallgren uważa również, że pies pracujący powinien potrafić wykazać się własną inicjatywą a oczekiwanie przez opiekuna ślepego posłuszeństwa o psa będzie go tej umiejętności pozbawiać. Według Andersa Hallgrena dobry opiekun nie powinien nadmiernie kontrolować psa ani być osobą autorytarną – tutaj chciałam podkreślić , że również ciągłe chwalenie psa to również jego kontrolowanie, które może utrudniać mu samodzielne myślenie.

Hallgren w 1992 roku opublikował wyniki badań 400 psów u 252 zdiagnozowano zmiany w obrębie kręgosłupa spośród nich 65 % wykazywało problemy behawioralne (spośród psów u których wykazano problemy z kręgosłupem 78% psów określono jako agresywne lub nadpobudliwe), natomiast spośród psów bez zmian w obrębie kręgosłupa tylko 30% wykazywało problemy z zachowaniem.

 Wśród psów, które miały problem z szyjnym odcinkiem kręgosłupa 91% było szarpane gwałtownie na smyczy lub dłuższy okres czasu chodziły na smyczy same ciągnąc . (1)

 Dodatkowo ryzyko uszkodzeń kręgosłupa w tym odcinku wzrasta u psów noszących łańcuszki zaciskowe, ponieważ mięśnie szyi u psów noszących łańcuszki są bardziej napięta co dodatkowo utrudnia amortyzację szarpnięcia.  W Szwecji używanie obroży elektrycznych, łańcuszków zaciskowych czy kolczatek jest zabronione. W następujących krajach kolczatki zostały uznane za niehumanitarne i ich stosowanie jest sprzeczne z prawem : Finlandia, Szwajcaria, Norwegia, Szwecja, Austria, Włochy (niektóre regiony), Nowa Zelandia, Australia (stan Victoria) a  1 lipca 2018 roku dołączyla również Holandia. Najczęściej kraje, które uznały kolczatki za nielegalne zwykle nie dopuszczają stosowania obroży elektrycznych.

European Society of Veterinary Clinical Etology zrzeszającym lekarzy weterynarii – behawiorystów z całej Europy, którego mam przyjemność być członkiem, niedawno opublikowało swoje stanowisko w sprawie stosowania elektronicznych urządzeń treningowych (e-collars  nazywanych również „shock collars”). Według ESVCE w szkoleniu psów. nie ma naukowo uzasadnionych argumentów przemawiających za zastosowaniem e-collars, natomiast istnieje wiele dobrze udokumentowanych badaniami zagrożeń związanych z problemami z zachowaniem psów, ich zdrowiem i dobrostanem, istnieją lepsze opcje treningowe, o udowodnionej skuteczności i niskim ryzyku . Eksperci ESVCE apelują o natychmiastowy ogólnoeuropejski zakaz stosowania, dystrybucji i promocji elektronicznych urządzeń treningowych. Zakaz stosowania tych kołnierzy jest obecnie rozważany przez rząd Wielkiej Brytanii.  Dyskusję na temat zalet i wad stosowania elektronicznych urządzeń treningowych przedstawiono w publikacji „Electronic training devices: Discussion on the pros and cons of their use in dogs as a basis for the position statement of the European Society of Veterinary Clinical Ethology” .

Podsumowanie

Nieodpowiednia obroża dla psa( np. kolczatki, obroże/ smycze duszące, OE, zwykłe bardzo wąskie obroże) oraz ciągnięcie psa na smyczy ma zły wpływ na jego zdrowie fizyczne i psychiczne. Może wywoływać :

• Urazy, złamania kręgów szyjnych
• Uszkodzenia tarczycy
• Uszkodzenia tchawicy
• Refluks żołądkowo – jelitowy w wyniku niedrożności górnych dróg oddechowych
• Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego – szczególnie niebezpieczne dla psów z cienką rogówką, jaskrą (2)
• Ograniczony dopływ krwi i limfy do okolicy głowy w efekcie problemy zdrowotne z oczami, uszami
• Obroże elektryczne – oparzenia
• Liczne problemy behawioralne

Mam nadzieję, że widzicie teraz jak istotne dla zdrowia nie tylko fizycznego ale i psychicznego ma wybranie odpowiedniego sprzętu dla psa.